تفسیر سوره مبارکه حمد از منظر حضرت آیه الله العظمی سید روح الله موسوی خمینی (ره)
ترتیب نزول سوره حمد
	این سوره اولین سوره از نظر قرآنی و دومین سوره از جهت نزولی است. 
	مجموع کلمات ، حروف و آیات سوره حمد 
	سوره حمد دارای 27 کلمه و 140 حرف است و به اتفاق کلیه مفسران دارای 7 آیه است. 
	غرض سوره حمد 
	• سوره حمد با توصیف خداوند از راه نعمتهای او آغاز میشود و با صفت ربوبیت ادامه مییافته و دو نوع رحمت ، ظهور ذات و ارادهاش را در عوالم وجود بیان میکند.
	• مالکیت روز جزا ، تصرف قاهرانه الهی در عالم و تحول عمومی عالم و سرّ معاد را به بهترین کیفیت میرساند.
	• بیان آیه تبعد از زبان بنده «ایاک نعبد ...» و حصر عبادت معرف استعداد انسان برای تحول و تکامل است است که تنها ممیز آدمی همین است.
	• صراط مستقیم گویای تشریع ، قوانین و شریعت است.
	• پایان سوره اسرار و علل موت و حیات ، ترقی و انحطاط افراد و ملل گذشته است. 
	کلمات کلیدی: